احمد شعبانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و رئیس پژوهشگاه شیمی در گفتوگو با فرهیختگان:
ایران دیگر فرصت زیادی برای کاهش تولید کربن دی اکسید ندارد و دلیل اصلی بالا بودن حجم تولیدی این گاز هم ارزان بودن انرژی در کشور است.
ایران تا سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۰ میلیارد تن کربن دی اکسید منتشر کرده و مقدار آن در سال ۲۰۲۳ بیش از ۸۰۰ میلیون تن بوده است. البته کل گازهای گلخانهای، بیش از این مقدار است. این را هم باید بگویم که برای همه کشورها میزان انتشار کربن دی اکسید از سال ۱۹۰۶ به بعد ثبت شده و آخرین آمار و ارقام در سازمانهای رسمی مربوط تا سال ۲۰۲۳ میشود که برای ایران بیش از ۸۰۰ میلیون تن در این سال است
۱۰۰ سال پیش یعنی در سال ۱۹۲۴، این میزان در ایران حدود ۱۳.۵ میلیون تن بوده است. به عبارتی میزان انتشار کربن دی اکسید از ۱۳.۵ میلیون تن در طول یکصد سال به ۸۰۰ میلیون تن افزایش یافته که تقریباً میتوان گفت ۶۰ برابر شده است. منشأ گاز کربن دی اکسید عمدتاً سوختهای فسیلی نظیر نفت و گاز و زغالسنگ است. قطعاً هرچه میزان نیاز جامعه به انرژی بیشتر باشد، کربن دی اکسید تولید شده هم بیشتر خواهد بود. نمودار رشد گاز کربن دی اکسید نیز از سال 1906 تا سال 2023 به صورت نمایی و با شیب بسیار تند صعودی است. علت این موضوع مصرف و نیاز جامعه به انرژی است. رتبه سرانهای ایران در انتشار کربن دی اکسید، ششم دنیا است.
در هر کشوری به طور متوسط 10 درصد تولید ناخالص ملی به مصرف انرژی اختصاص دارد، در حالی که این رقم در ایران بالای 40 درصد است. شاید این سؤال پیش بیاید ناترازی انرژی از چیست؟ این مسئله به دلیل بهای پایین انرژی است.
مهمترین مسئله در دنیا این است که کربن دی اکسید به عنوان پسماند تلقی میشود در صورتی که یک ماده بسیار ارزشمند است. برخی از محصولات پتروشیمی نظیر متانول و اوره از کربن دی اکسید تولید میشود. کربن دی اکسید یک ماده بسیار ارزشمند است و ارزش اقتصادی بسیار بالایی دارد و در ایران از آن غافلیم.